Η Σόνια Μηλιώνη
είναι μια νεαρή συγγραφέας (23 μόλις χρόνων) που φαίνεται να γράφει μόνο και
μόνο για να εκφράσει τον εσωτερικό της κόσμο. Στα δύο βιβλία που έχει
κυκλοφορήσει μέχρι τώρα -Δήθεν από έρωτα και Βάσει Σχεδίου-, ο αναγνώστης
βρίσκει τον εαυτό του αντιμέτωπο με τα χίλια δυο ερωτήματα που ταλανίζουν και τη
δική του ύπαρξη. Ερωτήματα που τίθενται μόνο σιωπηλά, στον υπόγειο κόσμο των
συναισθημάτων. Και στα δύο βιβλία η Μηλιώνη δείχνει να προσπαθεί να δώσει
κάποιες απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, ή αν δε γίνεται αυτό, να τα κατανοήσει. Η
γραφή της μας ταξιδεύει στις σκέψεις μας, αλλά και ο μύθος της μας μιλά για
κάποια ξεχωριστά μονοπάτια στον ψυχικό κόσμο του κάθε ανθρώπου, μονοπάτια που
συνήθως μένουν αθέατα. Πως θα χαρακτηρίζαμε τα βιβλία της Μηλιώνη; Αν και στην
ίδια δεν αρέσουν οι ταμπέλες, εμείς θα τα αποκαλούσαμε Ψυχογραφήματα. Στη
συνέντευξη που ακολουθεί μας μιλά για τις ψυχές, τα άτομα, τη γραφή και τη
Σόνια…
Ας μιλήσουμε για τα βιβλία σας, μέσα από τα
θέματα που η ίδια θέτετε.
Στο “Δήθεν από έρωτα” κάπου σημειώνετε ότι:
“Η ζωή… μετριέται με όνειρα. Η ευτυχία με στιγμές”. Μπορείτε να μας μιλήσετε
λίγο για την πιο πάνω αναφορά. Δηλαδή, δεν μπορεί να υπάρξει η ζωή χωρίς το
όνειρο, και δεν μπορεί η ευτυχία να κρατήσει περισσότερο από λίγες στιγμές; Και,
στο τέλος τέλος, τι είναι ευτυχία για σας;
-Nομίζω πως για να ζήσει κάποιος έντονα θα
πρέπει να ονειρεύεται πολύ… Με τα μάτια ανοιχτά και κλειστά και μετά να κάνει
πράγματα για να πλησιάσει τα όνειρά του. Μ' αρέσουν αυτού του είδους οι
άνθρωποι, τους ονομάζω "ενεργητικούς ονειροπόλους" -αν και δε μ' αρέσουν οι
ταμπέλες. Θεωρώ ότι τα όνειρα είναι η πρώτη ύλη για την αληθινή ζωή. Η ευτυχία
είναι μια άλλη κατάσταση που δεν σου επιτρέπει να την ορίσεις εξωτερικά…Δε
νομίζω ότι έχει διάρκεια τέτοια που να προλάβεις να τη συνειδητοποιήσεις. Γι'
αυτό και μετριέται με στιγμές… Είσαι απόλυτα ευτυχισμένος τη μια στιγμή και
απόλυτα δυστυχισμένος -ίσως- την ακριβώς επόμενη. Στην πορεία της ζωής μας
νομίζω ότι τελικά ζυγίζουμε τις ευτυχισμένες από τις δυστυχισμένες "στιγμές" μας
και καταλήγουμε στα συμπεράσματά μας. Η ευτυχία, μπορεί να είναι απλά μια
ειρωνεία… Μια περίεργη ιδεατή κατάσταση που μας πανικοβάλει να νιώσουμε κάπως
καλύτερα. Ή κάπως πιο χιουμοριστικά: Η ευτυχία μοιάζει με έναν υπέροχο άνδρα,
που ποτέ δεν έρχεται στην ώρα του στο ραντεβού σου μαζί του…
“… Δεν ήταν μόνη, ποτέ δε θα ήταν μόνη, ακόμα
κι όταν όλα τα άλλα γύρω της έδειχναν να καταρρέουν, να μηδενίζονται, εκείνη
πάντα θα είχε κάποιους κοντά της…”. Πιστεύω ότι η άποψη αυτή κάπου δεν
ανταποκρίνετε στην πραγματικότητα. Στη σύγχρονη εποχή η μοναξιά είναι ο κανόνας,
κι ας βρίσκεται κανείς μέσα στο πλήθος. Τι λέτε εσείς;
- Πραγματικά σήμερα οι άνθρωποι επιδιώκουμε την
μοναξιά μας λίγο περισσότερο και γινόμαστε όλο και πιο καχύποπτοι με τους γύρω
μας. Προσπαθούμε να βάλουμε φράχτες γύρω μας και "ταμπουρωνόμαστε" πίσω από
αγέλαστες εικόνες και πρότυπα του εαυτού που θα μπορούσαμε να είμαστε… Αυτό
είναι το απόλυτο "δήθεν" στη ζωή μας! Κι όμως, έχουμε ανάγκη από άλλους
ανθρώπους, από μια φωνή να μας συμβουλεύσει, από ένα χέρι να μας αγγίξει, από
κάποιο αυτί να μας ακούσει… όχι, τόσο για τα δύσκολα… Για μένα οι φίλοι δε
φαίνονται στα δύσκολα, ο ανταγωνισμός που ενυπάρχει στις σχέσεις δε σου
επιτρέπει να νιώσεις καλύτερα, όταν κάποιος σου χτυπήσει την πλάτη συγκαταβατικά
και σου πει ένα "δεν πειράζει"… Οι φίλοι φαίνονται στα "όμορφα", στη μεγάλη σου
χαρά, όταν εσύ θα γιορτάζεις κι εκείνοι θα παραμερίσουν τα δικά τους προβλήματα
και θα χαρούν μαζί σου και στη δική σου βεβαιότητα ότι κι εσύ θα έκανες το ίδιο
για εκείνους…!
Μπορεί κάποιος “ν’ αγγίξει τ’ αστέρια” έστω
και Δήθεν από έρωτα; Μπορεί ο έρωτας να πραγματοποιήσει τα όνειρά μας, ή το μόνο
που κάνει είναι να μας χαρίζει ψευδαισθήσεις;
-Θεωρώ ότι στον έρωτα οι άνθρωποι χωρίζονται σε
δύο κατηγορίες, σε θύτες και θύματα που συνεχώς αλλάζουν ρόλους περνώντας από
σχέση σε σχέση… Κάτι σαν καρμική μετενσάρκωση. Σήμερα πονάς, αύριο πληγώνεις
εκούσια και ακούσια! Είσαι αυτός που δέχεται το παραμύθι κι αυτός που λίγο πιο
κάτω το "πουλάει" σε τιμή ευκαιρίας… Ζεις το "θαύμα" του έρωτα και γίνεσαι κι
εσύ "θαυματοποιός"! Αγκαλιάζεις ένα σώμα και γεμίζεις… Αγκαλιάζεις το ίδιο σώμα
και αδειάζεις… Ο έρωτας μάλλον επειδή είναι παράμετρος της ευτυχίας, είναι το
ίδιο ακαθόριστος, όπως κι εκείνη! Ή πάλι μπορεί να τα λέω όλα αυτά επειδή είμαι
λίγο "τσακωμένη" με τον έρωτα αυτή την περίοδο…!!!
Ας περάσουμε στο “Βάσει σχεδίου”. Οι
ερωτήσεις μας θα βασιστούν στα δικά σας λόγια.
Στ’ αλήθεια… καμία ελευθερία δεν εκτιμήθηκε
πριν περάσει απ’ τη δική της φυλακή; Που στηρίζετε αυτή την άποψη;
-Είχα διαβάσει κάποτε σ' ένα εφηβικό λεύκωμα
:"Αγάπα ό,τι αγαπάς σαν να το 'χεις κιόλας χάσει"… Προσπαθώ, λοιπόν, στις
σχέσεις μου με τους ανθρώπους να λειτουργώ κάπως έτσι. Την ίδια αίσθηση πήρα και
από την τελευταία επιστολή του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές… Κάπου γράφει ότι αν
ξεκινούσε από την αρχή θα έλεγε περισσότερα "ευχαριστώ", περισσότερα "παρακαλώ"
και θα έλεγε "σ' αγαπώ" σε όσους έχει αγαπήσει χωρίς να υποθέτει ανόητα ότι το
γνωρίζουν! Κι όμως, σπάνια διακρίνουμε το πραγματικό χρυσάφι από όλα αυτά που
"χρυσαφίζουν" γύρω μας… Σπάνια εκτιμάμε ορθά τα πράγματα προκαταβολικά… Κι ακόμη
πιο σπάνια κάνουμε ταυτόχρονους απολογισμούς και συλλογισμούς! Φυλακίζουμε τις
σκέψεις, τις λέξεις και τα συναισθήματά μας… Και είναι μάλλον απόλυτο ότι πρέπει
να συμβεί αυτό για να τα εκτιμήσουμε πραγματικά όταν απελευθερωθούν από τη μέσα
μας φυλακή. Μπορεί να φαντάζει κλισέ αλλά νομίζω πως μόνο όταν χάσουμε κάτι
μπορούμε πραγματικά να αντιληφθούμε τι είχαμε!
“… οι αλήθειες έτσι είναι. Όσο πιο μεγάλες κι
όσο πιο δυνατές φαίνονται, τόσο πιο απλά λέγονται και εκφράζονται μόνο σε
στιγμές μεγάλης αδυναμίας”. Μόνο σε στιγμές μεγάλης αδυναμίας; Δηλαδή, ο
άνθρωπος προτιμά την ανώδυνη σιωπή ή το ψέμα, από την οδυνηρή αλήθεια; Κι οι
τύψεις;
Η έννοια της αλήθειας είναι αρκετά περίεργη…
όλοι μας γινόμαστε συχνά διεκδικητές και υπέρμαχοι της αλήθειας, αλλά η μόνη
αλήθεια για μας είναι η αλήθεια που μας "βολεύει" τη συγκεκριμένη στιγμή… Οι
μεγάλες αλήθειες συνήθως λέγονται απλά γιατί δεν μπορείς να τις παρακάμψεις
εύκολα με φτωχές υπεκφυγές! Λέγονται σε στιγμές μεγάλης αδυναμίας για τον ίδιο
ακριβώς λόγο…γιατί δεν μπορείς εκείνη τη στιγμή να γλιτώσεις εύκολα από την
αλήθεια…. Ούτε να τη μειώσεις, ούτε να την υπερβείς… Η σιωπή, από την άλλη,
όμως, δεν είναι ανώδυνη! Η σιωπή είναι ίσως η πλέον επώδυνη κατάσταση… Το μόνο
πράγμα που μπορείς να μεταφράσεις τόσο δύσκολα είναι οι σκέψεις στο μυαλό του
προσώπου που βρίσκεται απέναντί σου… Αν οι σκέψεις δεν πάρουν χρώμα με λόγια…
δεν υπάρχουν! Το ψέμα είναι μάλλον αυτό που προανέφερα… Ψέμα είναι η αλήθεια που
βολεύει… Κάθε αλήθεια κατά προσέγγιση…
Οι τύψεις πάλι μοιάζουν έννοια παράταιρη για ένα
κόσμο που λειτουργεί με τέτοια τακτική… Πρέπει να είσαι πολύ δεμένος με την
αλήθεια για να μπορέσεις να νιώσεις τύψεις.
Είναι όντως θάνατος να μην μπορείς να δεχτείς
την αλήθεια σου για σένα ή ψευδαίσθηση ζωής;
-Η Μεγαλύτερη αλήθεια είναι η αλήθεια που
εισπράττουμε από την εικόνα του εαυτού μας στον καθρέφτη… Αν αυτή η συνάντηση
κάθε πρωί σου αφήνει μια θετική αίσθηση, τότε όλα είναι καλά… Αν φτάσεις σε
σημείο να μη μπορείς να δεχτείς την αλήθεια για τον εαυτό σου, τότε μάλλον
έχεις υπό διάλυση την πιο σημαντική σχέση ζωής… Τη συμβίωση με τον εαυτό σου. Η
λέξη "θάνατος", ίσως να μοιάζει υπερβολική, αλλά δεν είναι ένας μικρός θάνατος
η απώλεια του σεβασμού για τον εαυτό μας, η απομάκρυνση από το "είναι" μας;
Φτάνει μόνο να αναλογιστεί κανείς τι έχει, όταν δεν έχει τον εαυτό του… Και η
απάντηση είναι συνήθως "τίποτα"!
Οι ήρωες του βιβλίου σας φαίνονται να είναι
δεμένοι με το χθες. Το παρελθόν φαίνεται να φυλακίζει τις ζωές τους. Αλλά, είναι
δυνατόν κάποιος να προχωρήσει δεμένος στο άρμα του χθες; Η φράση: “Το παρελθόν
είναι πιο δυνατό, όταν μένει παρελθόν”, είναι, πιστεύετε, ένας ιδανικός
αφορισμός σε σχέση με το θέμα αυτό;
-Το παρελθόν, κι ό,τι έχουμε ζήσει στο χθες μας
είναι οι βάσεις για τα επόμενα βήματά μας… Το παρελθόν είναι αυτό το φωτάκι στη
μνήμη μας που αναβοσβήνει προειδοποιητικά όταν πάμε να κάνουμε τα ίδια λάθη…
Αλλά πρέπει να του επιτρέπουμε να υπάρχει μόνο σ' αυτό το βαθμό. Η νοσταλγία και
οι αφορισμοί του τύπου "κάθε πέρσι και καλύτερα" ταιριάζουν σε ανθρώπους που
διστάζουν να κοιτάξουν το μέλλον στα μάτια… Το παρελθόν είναι δυνατό όταν μένει
παρελθόν… όταν το αντικρίζουμε από απόσταση ασφαλείας με σεβασμό και ευθύνη,
αλλά ποτέ με νοσταλγία …
Κάπου γράφετε ότι οι άνθρωποι έχουν δύο
όψεις, μια φωτεινή και μια σκοτεινή. Θα λέγατε ότι αυτές ακριβώς οι δύο όψεις
είναι που χαρίζουν ζωή στον άνθρωπο ή που τον φυλακίζουν;
Κάθε άνθρωπος έχει δύο όψεις, δύο υποστάσεις,
μια που τη γνωρίζει μόνο ο ίδιος και μια που την γνωρίζουν όσοι των
συναναστρέφονται. Αυτό είναι νομίζω ο κανόνας… Από την άλλη όμως υπάρχουν
άνθρωποι που σχοινοβατούν ανάμεσα σ' αυτές τις δύο υποστάσεις. κάποιοι που
φοράνε ένα προσωπείο ή και περισσότερα για να κινηθούν στη ζωή, κρύβοντας
επιμελώς αυτό που πραγματικά είναι… Τότε μιλάμε για φυλακή… Γιατί μέσα στα τόσα
διαφορετικά προσωπεία, είναι πολύ δύσκολο να ανακαλύψουν το ένα πρόσωπο που
είναι το δικό τους.
Ας μιλήσουμε λίγο και για τη Σόνια, τη
συγγραφέα.
Απ’ ό,τι ξέρω είστε φοιτήτρια, εργάζεστε σ’
ένα περιοδικό, γράφετε και βιβλία. Το ερώτημα είναι: πως τα προλαβαίνετε όλ’
αυτά;
Είναι όλα ασχολίες που αγαπώ… Η νομική είναι μια
σχολή που με βοηθάει να σκέφτομαι πιο καθαρά… Η δουλειά μου στο περιοδικό
"Ταχυδρόμος" συνδυάζει δύο πράγματα που λατρεύω, την έρευνα και το γράψιμο… Και
όταν είμαι γεμάτη αρκετά για να καθίσω απέναντι από την οθόνη του υπολογιστή με
τον εαυτό μου και να αρχίσω μια ιστορία για ένα βιβλίο τότε είμαι απόλυτα
προσηλωμένη σ' αυτό… Μπορεί να νομίζουν όλοι ότι πνίγομαι και δυσκολεύομαι να τα
προλάβω, αλλά προσωπικά νιώθω ότι έχω ελεύθερο χρόνο, που πρέπει να τον
επενδύσω…
Ποια βιβλία αγαπάτε; Και ποια απ’ αυτά θα
συστήνατε ανεπιφύλακτα στους αναγνώστες; Υπάρχουν κάποιοι συγγραφείς που
θαυμάζετε;
Αγαπώ πολλούς έλληνες και ξένους συγγραφείς… Την
Ιωάννα Καρυστιάνη, την Μάρω Βαμβουνάκη, τον Βασίλη Βασιλικό, τον Κώστα Βαζάκα,
που είναι πολύ νέος και ιδιαίτερος, τον υπέροχο Μαρκές, που προανέφερα… Αλλά Δε
θα έμπαινα ποτέ στη διαδικασία να προτείνω κάποιο βιβλίο. Το να αγοράσεις ένα
βιβλίο είναι για μένα ιεροτελεστία. Μπαίνεις στο βιβλιοπωλείο, ψάχνεις στα
ράφια, ανοίγεις μερικά βιβλία, διαβάζεις περιλήψεις από κάποια άλλα, και
επιλέγεις το ένα ή τα περισσότερα, που σε άγγιξαν εκείνη τη δεδομένη στιγμή… Αν
ήθελες να σου πω τα δικά μου αγαπημένα είναι "Ο Μικρός Πρίγκηπας", τα τελευταία
15 χρόνια το διαβάζω φανατικά και το ανακαλύπτω κάθε φορά από την αρχή. Και
σχεδόν όλες οι ποιητικές συλλογές της Κικής Δημουλά. Όταν έμαθα ότι έγινε μέλος
της Ακαδημίας Αθηνών δάκρυσα…
Στο “Δήθεν από έρωτα” υπάρχει πολλή… μουσική;
Τι θα βρει κανείς αν ψάξει τη δισκοθήκη σας;
Κομμάτια όπως αυτά, που "παίζουν" στο "Δήθεν από
έρωτα", μουσικές που δένουν με στίχους ιδιαίτερους… Αλλά και Βασίλη Τσιτσάνη και
Μίκη Θεοδωράκη… και πάρα πολλά σάουντρακς… Και μια μεγάλη αδυναμία στο ισπανικό
τραγούδι και τη Λάτιν μουσική.
Η συγγραφή: ξεκούραση, μόχθος ή ανακούφιση;
Ανακούφιση… Ξελαφρώνεις την ψυχή σου από αυτό το
υπερβάλλον, που την έχει "πλακώσει" και δε σ' αφήνει να σκεφτείς τίποτα
περισσότερο. Μένεις μόνος, με όσα δεν είπες κι όσα έπρεπε να πεις, όσα σκέφτηκες
και δεν έκανες λέξεις κι όλα εκείνα από τα οποία κρύφτηκες και τα δένεις σε μία
ιστορία… Βάζεις ανθρώπους που πλάθεις εκείνη τη στιγμή να παίξουν όποιον ρόλο
έχεις στο μυαλό σου. Δημιουργείς από το τίποτα ένα κόσμο, σαν μικρός Θεός… Ένα
παιχνίδι με λέξεις και πρόσωπα… όλα βγαλμένα από σένα…
Αν θέλατε να δραπετεύσετε απ’ όλους και όλα
που θα κρυβόσασταν;
Δεν το έχω σκεφτεί, δεν έχω λόγους να θέλω να
δραπετεύσω από τη ζωή. Αλλά αν γινόταν κάτι τέτοιο θα πήγαινα στο σπίτι του
παππού μου στα Τρίκαλα… Ήταν ο πιο αγαπημένος μου άνθρωπος και η ανάμνηση του
και μόνο με ηρεμεί και με αποφορτίζει…
Μπορείτε να μας περιγράψετε τη Σόνια με λίγα
λόγια;
- Αισιόδοξη, καλοπροαίρετη, αρκετά πεισματάρα
και επίμονη… Αλλά και υπερβολικά ευαίσθητη και ανήσυχη…
Γράφετε κάτι αυτό τον καιρό; Αν ναι, θα
θέλατε να μας πείτε κάτι γι’ αυτό;
-Όχι κάτι συγκεκριμένο… μαζεύω υλικό για μια
ιδέα, που έχω και διαβάζω πολύ…
Υπάρχει κάποια ερώτηση που δε σας θέσαμε και
θα θέλατε να απαντήσετε;
-Όχι… ελπίζω όμως να σας κάλυψα κι εγώ…
Σας ευχαριστώ