Του Βασίλη Λεβαντίδη

    Ιστορίες τόσο αληθινές που μοιάζουν με ψεύτικες… Με το βιβλίο του «Οι δημοσιογράφοι και οι άλλοι...» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ιωλκός», ο δημοσιογράφος Δημήτρης Ζαννίδης, με πολύ χιούμορ αλλά και γνώση της λειτουργίας του χώρου, επιχειρεί να ρίξει φως σε γεγονότα και καταστάσεις που αφορούν τους εκπροσώπους της λεγόμενης Τετάρτης Εξουσίας και των πολλών άλλων, φανερών και μη εξουσιών, αναδεικνύοντάς τους σε πρωταγωνιστές ιστοριών με παράδοξη πλοκή και συχνά απρόσμενο τέλος.

    Ιστορίες γεμάτες ανατρεπτικό χιούμορ και σε ορισμένες περιπτώσεις έντονο αυτοσαρκασμό, με τις οποίες ο γνωστός δημοσιογράφος, συγγραφέας και διευθυντής του Ιδρύματος Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθ. Β. Μπότση, σατιρίζει πρόσωπα και καταστάσεις της καθημερινής πραγματικότητας με το δικό του μοναδικό και διδακτικό τρόπο…

    Η αγάπη του για το δημοσιογραφικό χώρο και τους λειτουργούς του, η εμπειρία του, αλλά κυρίως οι απόψεις του για το μέλλον της έντυπης δημοσιογραφίας που επί χρόνια έχει υπηρετήσει και υπηρετεί, έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον…

Τί σας έκανε να γράψετε ένα βιβλίο για τους δημοσιογράφους;

    Έγραψα ένα βιβλίο για τους δημοσιογράφους γιατί αυτούς τους ανθρώπους τους ξέρω πολύ καλά, τους αγαπώ πάρα πολύ και όσο και αν σας φανεί παράδοξο, τους συναντώ κάθε μέρα. Αφού όποια φορά κοιτάξω τον καθρέφτη βλέπω μπροστά μου ένα δημοσιογράφο. Έστω και αν συμπτωματικά είναι ο εαυτός μου. Αλλά δεν έγραψα μόνο για τους δημοσιογράφους. Προσπάθησα να γράψω για τις όποιες πραγματικές, εικονικές ή φανταστικές εξουσίες. Και ο Τύπος αποτελεί όπως λένε την Τετάρτη Εξουσία. Προηγούνται τρεις και πολλές - πολλές άλλες.

Και γιατί τώρα ένα τέτοιο βιβλίο ;

    Το έγραψα τώρα γιατί δεν μου περίσσευε χρόνος να το γράψω χθες και διότι δεν ξέρω αν θα είχα κέφι να το έγραφα αύριο.

Οι δημοσιογράφοι πάντως έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια κάπως της μόδας, έτσι δεν είναι ;

    Με τη βοήθεια της τηλεόρασης κάποιοι δημοσιογράφοι και όσοι παίζουν τους δημοσιογράφους έγιναν πράγματι της μόδας. Απόδειξη ότι διάφορα προγράμματα τους έχουν πολλές φορές  μεγαλύτερη τηλεθέαση από μια εκπομπή μαγειρικής ή ένα ριάλιτι σόου. Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν διαφέρουν. Φυσικά υπάρχουν  πάντα και οι εξαιρέσεις. Που όπως λένε επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Εκτός από τη δημοσιογραφία έχετε ασχοληθεί με τη γελοιογραφία και τον κινηματογράφο. Τί αγαπάτε περισσότερο;

    Με τη δημοσιογραφία ξεκίνησα τα πρώτα 45 χρόνια της επαγγελματικής μου ζωής και με τη δημοσιογραφία ελπίζω να ζήσω πολλά περισσότερα χρόνια στη συνέχεια. Αντιλαμβάνεσθε λοιπόν ότι πρόκειται για παθολογική αγάπη. Και βέβαια  η γελοιογραφία είναι η πιο λιτή και ταυτόχρονα η περισσότερο γλαφυρή μορφή δημοσιογραφικού λόγου. Αφού με λίγες γραμμές μπορεί να πει πολλά περισσότερα από ένα εκτενές ρεπορτάζ ή κάποιο αναλυτικό άρθρο. Ο κινηματογράφος είναι μια νεανική αγάπη, που τώρα απλώς την παρακολουθώ...

Πόσο χιούμορ τελικά διαθέτουμε οι ΄Ελληνες ;

    Λέγεται ότι το χιούμορ έχει ελληνική καταγωγή και προέρχεται από τη λέξη χυμός. Φαίνεται ότι παλαιότερα οι συμπατριώτες μας διέθεταν αρκετό χιούμορ. Απόδειξη ότι το 1867 κυκλοφόρησε ένα γελοιογραφικό περιοδικό, "Ο διάβολος" για να ακολουθήσουν  ο "Νέος Αριστοφάνης", ο "Ασμοδαίος", ο "Ρωμηός" και πολλά άλλα. Βέβαια ανεπτυγμένο χιούμορ - που διαφέρει από την "πλάκα" - έχουν οι σοβαροί άνθρωποι. Και στερούνται παντελώς χιούμορ οι σοβαροφανείς. Δυστυχώς στην εποχή μας κυκλοφορεί αρκετή σοβαροφάνεια...

Στην εποχή της επικράτησης των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης (τηλεόραση, ραδιόφωνο) και του ίντερνετ, ποιο πιστεύετε ότι είναι το μέλλον της εφημερίδας και γενικότερα του έντυπου λόγου;

    Οι αρχαίοι ΄Ελληνες  μιλούσαν για τα έπεα πτερόεντα και οι λατίνοι για τα σκρίπτα μάνεντ. Βέβαια σήμερα τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Στην εποχή μας και στη χώρα μας  ένα γεγονός υπάρχει μόνο αν το έχει εμφανίσει η τηλεόραση. Παρά ταύτα η κυριαρχία της  εικόνας δεν νομίζω ότι θα πετάξει στο καλάθι των αχρήστων  τον έντυπο λόγο. Οι εφημερίδες και τα περιοδικά  στο εξωτερικό μετά το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο σόκ της τηλεόρασης άρχισαν να ξαναβρίσκουν τη χαμένη κυκλοφορία τους. Πιστεύω ότι και στη χώρα μας κάποτε θα την ξαναβρούν. Αρκεί με πολλή προσοχή να την ψάξουν...

Τί θεωρείτε ότι λείπει από τη σύγχρονη ελληνική εφημερίδα; 

    Λείπουν όλα αυτά που δεν υπάρχουν. Τα μεγάλα ρεπορτάζ, οι έρευνες, οι αποκλειστικότητες, η από άλλη σκοπιά ενημέρωση, η κριτική ματιά, το χρονογράφημα, η ανάλυση. Το "πώς" και το "γιατί" συνέβη κάτι. Και μαζί με όλα αυτά λείπει και η κυκλοφορία.

Νοσταλγείτε κάτι από το παρελθόν των εφημερίδων;

    Νοσταλγώ κατ' αρχήν τους ανθρώπους που έφυγαν και τους ανθρώπους που δεν βρέθηκαν να πάρουν τη θέση τους. Και κατόπιν νοσταλγώ αυτές τις ίδιες εφημερίδες. Ξέρετε, τότε οι εφημερίδες δεν είχαν τα σημερινά τεχνικά μέσα, δεν είχαν τη σημερινή πολύ καλή αισθητική, δεν είχαν τις πολυάριθμες σελίδες με το μεγάλο φάσμα της ενημέρωσης. Και δεν είχαν σκεφθεί να προσφέρουν στους αναγνώστες τους ποικίλα δώρα, από ραδιόφωνα και κατσαρόλες, έως μωρουδίστικες πάνες. Το μόνο που κάπου-κάπου πρόσφέραν τότε ήταν κάποιο βιβλίο. Παρά ταύτα οι εφημερίδες είχαν τότε δημοσιογράφους με αυτό που λέμε "μεράκι". Τότε δεν είχαμε ωράριο, δεν είχαμε χρήματα, τσοντάραμε όλοι για να πάμε κάπου το βράδι, δεν ξέραμε αν η εφημερίδα μας θα είχε την οικονομική δυνατότητα να κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα. ΄Ομως, όπως προανέφερα, είχαμε το "μεράκι" - και βέβαια είχαμε το θαυμασμό για τους μεγάλους των γραμμάτων που δούλευαν σ' εκείνες τις εφημερίδες : Ο Μελάς, ο Τερζάκης, ο Πέτρος Χάρης, παλαιότερα ο Καζαντζάκης, ο Μυριβήλης, ο Βενέζης, ο Ξενόπουλος. Να θυμίσω ακόμη ότι την εποχή εκείνη υπήρχαν τρεις γλώσσες. Η καθαρεύουσα, η δημοτική και η γλώσσα της εφημερίδας. Αυτά και άλλα πολλά προσέδιδαν   στην εφημερίδα. Και είχαν πραγματικό κύρος. Νοσταλγώ, λοιπόν αυτές τις εφημερίδες των χθεσινών νεανικών μου χρόνων στη δημοσιογραφία, αλλά νομίζω ότι αύριο που θα είμαι λιγότερο νέος θα νοσταλγώ τις σημερινές εφημερίδες.

Και η δημοσιογραφική δεοντολογία; Υπάρχει σήμερα;    

    Ασφαλώς και υπάρχει. Αν δεν υπήρχε, πώς τόσο συχνά θα παραβιάζονταν;

Και με την κυριαρχία των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης, ποιός είναι ο ρόλος των δημοσιογράφων;

    Οι πραγματικοί δημοσιογράφοι νομίζω ότι προσπαθούν να είναι δημοσιογράφοι. Υπάρχουν όμως και αυτοί που παίζουν τους δημοσιογράφους. Τους είδαμε πρόσφατα να ν' ανθίζουν στην προεκλογική περίοδο. Είναι αυτοί που εξηγούσαν προεκλογικά γιατί το τάδε κόμμα θα κερδίσει τις εκλογές. Και είναι οι ίδιοι που εξηγούσαν μετεκλογικά γιατί το τάδε κόμμα που θα κέρδιζε τις εκλογές τελικά έχασε.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

    Να ζήσω. Ώστε μεταξύ  των άλλων να τελειώσω το βιβλίο που έχω αρχίσει να γράφω και όλα τα βιβλία που ονειρεύομαι να γράψω. Και να πεθάνω όπως πρέπει να πεθαίνουν οι άνθρωποι. Γεμάτοι ζωή.

Βασίλης Λεβαντίδης για το www.elogos.gr