Αλιγκέρι Ντάντε: Η Θεία Κωμωδία

 

Μετάφραση: Ανδρέας Ριζιώτης

Εκδόσεις Τυπωθήτω

      

Ο Ντάντε Αλιγκέρι γεννήθηκε το 1265 στη Φλωρεντία και πέθανε το 1321 στη Ραβέννα. Δημιούργησε το λογοτεχνικό κίνημα dolce still novo. Ξεκίνησε με λυρικά ποιήματα και αργότερα έγραψε μια οπερέτα. Απο το 1295 συμμετέχει στα πολιτικά πράγματα της πόλης του. Ανήκει στη φατρία των Bianchi, που υποστήριζε την ανεξαρτησία της Φλωρεντίας απ’ την εξουσία του Πάππα. Το 1300 οι Bianchi χάνουν τις εκλογές και ο Δάντης φεύγει στη Ρώμη. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι –φατρία των Neri- τον κατηγορούν για αδικήματα με αφορμή την πολιτική του δράση. Στη δίκη δεν εμφανίζεται και τον καταδικάζουν ερήμην σε θάνατο. Αυτοεξόριστος περιπλανήθηκε σε πολλές πόλεις. Δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε την Βεατρίκη, την αγάπη της ζωής του, στην οποία αφιέρωσε το έργο του Vita Nova. Μετά το θάνατό της παντρεύεται και κάνει τέσσερα παιδιά. Το 1306-1308 αρχίζει τη συγγραφή της Θείας Κωμωδίας την οποία συνεχίζει ως το θάνατό του. Σπάζοντας τη μονοτονία της εποχής όπου η τραγωδία επικρατούσε ως μορφή γραφής ονομάζει το έργο κωμωδία. Ο Βοκάκιος αργότερα την αποκάλεσε «Θεία» και το 1555 οριστικά πλέον ονομάστηκε Θεία Κωμωδία.

Το έργο αυτό αποτελεί μια απ’ τις υψηλότερες συλλήψεις του ανθρώπινου πνεύματος. Το θέμα του έργου είναι το φανταστικό ταξίδι του συγγραφέα που οδηγείται απ’ τον Βιργίλιο και την Βεατρίκη στο βασίλειο των νεκρών. Το ταξίδι διαρκεί μια εβδομάδα, απ’ τη νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης ως τα μεσάνυχτα της Πέμπτης μετά το Πάσχα. Το έργο Διαιρείται σε τρία μέρη, την Κόλαση, το Καθαρτήριο και τον Παράδεισο. Κάθε μέρος περιλαμβάνει τριάντα τρείς ωδές συν μία εισαγωγική. Το έργο περιέχει όλες τις αντιλήψεις της μεσαιωνικής φιλοσοφίας. Στην κόλαση, η οποία περιγράφεται ως τεράστιο χωνί, ο ποιητής συνανατά όλους τους μεγάλους εγκληματίες και τους πολιτικούς του αντιπάλους βασανιζόμενος φριχτά. Το καθαρτήριο είναι θέατρο σκηνών απεριόριστης χάρης. Στον παράδεισο όπου οι μακάριοι ζουν ενόψει του Θεού, ο Δάντης συναντά τους Αγίους και τους μεγάλους διανοητές. Το ποίημα είναι πλήρες μεγαλείου, διανθισμένο με χαριτωμένα και τρομαχτικά επεισόδια και συναρπαστικές εικόνες. Το ύφος του είναι αριστουργηματικό. Μεγάλη είναι η προσφορά του Δάντη και στη διαμόρφωση της ιταλικής γλώσσας. Αναδημιούργησε τα ιταλικά από τα λατινικά τα οποία μιλούσαν οι μορφωμένοι και τη φλωρεντιανή διάλεκτο που μιλούσε ο λαός.

 Άλλο έργο του είναι το "Περι μοναρχίας", που είναι μία πολιτική πραγματεία στα λατινικά και το Συμπόσιο, που είναι φιλοσοφικό έργο. Η παρούσα έκδοση των εκδόσεων "Τυπωθήτω" είναι άψογα επιμελημένη και η μετάφραση αποδίδει σωστά τα νοήματα. Συνοψίζοντας, η Θεία Κωμωδία είναι ένα κλασικό αξεπέραστο έργο το οποίο θεωρώ ωφέλιμο να διαβαστεί από κάθε αναγνώστη.

Έλενα Κυρίτση για το www.elogos.gr